Najczęstsze wady wymowy - polecane ćwiczenia
Najczęstsze wady wymowy - polecane ćwiczenia
Moje dziecko nie mówi głosek szumiących (sz, ż, cz, dż)
- zastępuje je głoskami s, z, c, dz – parasygmatyzm (najczęściej występująca),
- zniekształcanie brzmienia głosek – sygmatyzm
polecane ćwiczenia:
- wysuwanie szerokiego języka na zewnątrz jamy ustnej,
- żucie brzegów języka zębami trzonowymi,
- kląskanie językiem,
- dotykanie czubkiem języka górnych zębów po stronie wewnętrznej (otwarta jama ustna) – liczymy zęby,
- oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych i otwartych ustach – myjemy zęby,
- przytrzymywanie przez kilka sekund czubka języka przy szeroko otwartych ustach do podniebienia- zaczarowany język,
- cofanie języka w głąb jamy ustnej zaczynając od górnych zębów, a kończąc na podniebieniu miękkim- zaglądanie do gardła,
- zlizywanie czubkiem języka z podniebienia np. mleka w proszku, czekolady,
- ssanie czubkiem języka na podniebieniu małego cukierka pudrowego,
- wydmuchiwanie powietrza przez język zwinięty w tzw. rynienkę (boki języka przylegają do górnych dziąseł).
- naśladowanie mlaskania,
- cmokanie ustami,
- wysuwanie zaokrąglonych warg do przodu a następnie naprzemienne ich otwieranie i zamykanie – rybka,
- naprzemienne układanie ust w ryjek- uśmiech,
Moje dziecko nie mówi głoski r
- zastępowanie (najczęściej l, j) – pararotacyzm
- zniekształcanie brzmienia – rotacyzm
proponowane ćwiczenia:
- wymawianie samogłosek a-i-o-e-u-y
- parskanie
- naśladowanie odgłosu motoru wrr…
- dmuchanie na piórka przy różnym ułożeniu warg,
- kierowanie języka na boki, do góry i do dołu, przy otwartych ustach,
- język wąski – język szeroki (naprzemiennie)
- oblizywanie wewnętrznej strony warg,
- liczenie górnych zębów czubkiem języka,
- dmuchanie na czubek języka przy podniesionym języku do wałka dziąsłowego,
- wypowiadanie głosek ttt (na potrzeby ćwiczenia uderzanie czubkiem języka nie o górne zęby lecz o wałek dziąsłowy),
- wypowiadanie głosek ddd (język uderza o wałek dziąsłowy),
- wypowiadanie sylab la, le, lo, lu, ly
- wypowiadanie tdtd, wypowiadanie tdn,tdn
- zdmuchiwanie skrawków papieru z czubka języka,
Moje dziecko nie mówi głosek ciszących (ś, ź, ć, dź)
Zastępuje innymi głoskami- parasygmatyzm
Proponowane ćwiczenia:
- czubek języka opieramy o wewnętrzną powierzchnię dolnych zębów- koci grzbiet,
- oblizywanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych zębów,
- liczenie czubkiem języka dolnych siekaczy,
- naśladowanie śmiechu hi, ha, he o różnym brzmieniu,
- naśladowanie rżenia konia ihihi,
- układanie warg jak przy u – i, naprzemiennie,
- naprzemienne otwieranie i zamykanie środkowej części warg podczas zaciskania kącików ust- rybka,
Moje dziecko nie mówi głosek syczących (s, z, c, dz)
Zastępuje je innymi – parasygmatyzm
Czasem dochodzi do hiperkorekcji kiedy dziecko opanuje wymowę głoski sz. Np.samochód- szamochód, sukienka – szukienka
Proponowane ćwiczenia:
- oblizywanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych zębów,
- liczenie czubkiem języka dolnych zębów,
- dotykanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych siekaczy z równoczesnym wybrzmiewaniem głoski s,
- zlizywanie czubkiem języka czekolady, dżemu, z dolnych dziąseł,
- energiczne wyrzucanie języka zza dolnych zębów – zabawa w wymiatanie śmieci,
- rozciąganie warg i wypowiadanie głoski eee,
Moje dziecko wysuwa język między zęby podczas wypowiadania głosek s, z, c, dz
Seplenienie międzyzębowe
Terapię seplenienia międzyzębowego rozpoczyna się od korekcji głoski sz, w celu wypracowania nawyku trzymania języka wewnątrz jamy ustnej.
Proponowane ćwiczenia: (można wykorzystać ćwiczenia przygotowawcze do wymowy głoski sz)
- Ułożenie języka za dolnymi zębami, cofanie języka w głąb jamy ustnej
-Wykonujemy ruchy języka na przemian do górnych i dolnych dziąseł (przy opuszczonej dolnej szczęce)
- Rozchylanie warg jak w uśmiechu - wargi płaskie, przylegające do zębów (zęby widoczne)
- Wypowiadać a przed lustrem (język powinien leżeć na dnie jamy ustnej) i stopniowo unosić żuchwę pilnując, aby język zachował swoją płaską pozycję.
- Stojąc przed lustrem wymawiać sss (zwracać uwagę, aby zęby górne były zbliżone do dolnych,wargi rozchylone, spłaszczone przylegające do zębów, zęby widoczne, język niewidoczny, znajduje się za zębami )
Moje dziecko nie mówi głosek k, g
- zastępuje je głoskami t, d – parakappacyzm, paragammacyzm
- zniekształcanie brzmienia głosek – kappacyzm, gammacyzm
Najpopularniejszą metodą wywołania głoski [k] jest maksymalne odchylenie głowy do tyłu, podczas siedzenia na krześle. Te pozycje pozwalają na bezwładne obsuwanie się całej masy języka w tył i prawidłową realizację [k],
Dokładnie utrwalone ćwiczenia narządów mowy, przygotowujące do wywołania głoski [k], a następnie jej prawidłowej realizacji w różnych układach w zasadzie gwarantują, że głoska [g] powinna pojawić się samoistnie.
Proponowane ćwiczenia:
- opieranie czubka języka o dolne zęby i cofanie go w głąb jamy ustnej, aby nastąpiło uniesienie grzbietu języka do góry - zabawa Koci grzbiet.
- picie gęstych napojów przez długą i cienką słomkę.
- przysysanie drobnych papierków przez rurkę i przenoszenie ich na plansze.
- układanie czubka języka za górnymi zębami i opuszczanie go do dziąseł dolnych podczas szerokiego otwierania jamy ustnej.
- naśladowanie ssania cukierka i mlaskania całą powierzchnią języka przy opuszczonej żuchwie.
- ziewanie przy szeroko otwartych ustach.
- wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami, podczas szerokiego otwierania ust.
- przyklejanie całej masy języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach, a następnie energiczne opuszczanie przodu języka w dół.